بقعه شمس آل رسول در شهر آمل، محله های پایین بازار، خرابه های شهر قدیم قرار دارد. این اثر در تاریخ 30 خرداد ماه، سال 1358 خورشیدی با شماره ی ثبت 1057 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این آرامگاه همان آتشکده آمل است که بعدها نامش تغییر کرد.
تاریخچه:
بقعه شمس آل رسول، محل دفن شمس آل رسول که نام اصلی او محمد بن محمود آملی است، می باشد. او یکی از فیلسوفان و ریاضیدانان برجسته ایرانی بود و بعد از دفن شمس در این مکان، آتشکده آمل نام دیگری را در بر گرفت و به بقعه شمس آل رسول معروف شد.
ابن اسفدیار در تاریخ خود دو بار از بقعه شمس آل رسول ذکر کرده است:
« السید شمس آل رسول صلی الله علیه و آله فقیه و صاحب حدیث و از جمله سفاک و عباد، هنوز (۶۰۶ ه. ق) تربت او برقرار است و مشهد و مزار مشهور، به محله عوامع کوی بر در دروازه آمل اراضی گنبدین امروزین که قسمتی از محله پایین بازار است در زمان ابن اسفندیار محله‌ای جداگانه به نام ((عوامه کوی)) بوده و بر در دورازه آمل قرار داشته است. در این اراضی پاره آجر و سفال فراوان دیده می‌شود. سابقاً با کندن این اراضی آجرهای فراوان به دست می‌آوردند؛ و همچنین ابن اسفندیار در جای دیگر در کتاب خود می‌آورد، قاضی حجیم زاهد و عالم و تربت بر در مشهد شمس آل رسول، به محله عوامه کوی مکلنوف ذیل عنوان (سه گنبد) می‌نویسد که در خارج شهر آمل بقاعی قدیمی است در حلیکه به جای سه گنبد پنج گنبد است.»
معماری:
بنای بقعه دارای وسعت قابل ملاحظه ای نسبت به بناهای اطراف دارد. این بنا ب صورت چهار گوشه و گنبد مخروطی است و گنبد آن دو پوش می باشد که هر دوی آنها در اثر زلزله و عوامل جوی منطقه خراب شده است.
تزئینات عمده ی بقعه شمس آل رسول، طاق و قوس و قرنیسهای آجری و کاشی کاری در قسمت های فوقانی می باشد. طوماری در بقعه وجود دارد که متعلق به زمان صفوی می باشد، بر روی آن شمس آل رسول را به نام امامزاده شمس آل رسول ذکر شده است.
مسئله جالب و پر اهمیتی که در بنای این آرامگاه وجود دارد این است که؛ در بنای این برج از آجرهای با ابعاد و اندازه های مختلف استفاده شده است که تاریخ گذاری بنا از نظر مصالح شناسی را دچار مشکل می کند. با توجه به شکل کلی و شباهت بسیار آن با برجهای شناخته شده در منطقه آن را، آثاری از قرن هشتم هجری می دانند.
پیشنهاد فانزی برای افرادی که به موزه تاریخی آمل مراجعه می‌کنند:
پیشنهاد ویژه برای کسانی که به مکان‌های تفریحی، گردشگری در نزدیکی آن علاقه‌مند هستند، این افراد می توانند از مشهد میر بزرگ، امامزاده ابراهیم، شهربازی طلایی، پارک دهکده طلایی، پل دوازده چشمه، امامزاده قاسم آمل، موزه تاریخی آمل، مسجد حاج علی کوچک، بازار قدیم آمل و … بازدید کنند.
