فردوسی چه کسی بود؟
فردوسی را همه می‌شناسیم. کمتر کسی است که نام پرآوازه این شاعر نابغه را نشنیده باشد. او از نجیب‌زادگان توس و از میان طبقه‌های موسوم به “دهقانان” بود. او در سال 329 هجری و در همان سالی که رودکی سمرندی ( پدر شعر فارسی) این جهان را وداع کرد، به دنیا آمد. ﭘﺪر ﻓﺮدوﺳﯽ دهقان ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺁن زﻣﺎن ﺑﻪ معنی اﯾﺮاﻧـﯽﺗﺒـﺎر و ﺻـﺎﺣﺐ دﻩ ﺑـﻮدﻩاﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻣﯽتوان فهمید زندگی به نسبت ﻣﺮﻓﻬﯽ داﺷـﺘﻪاست. آرامگاه فردوسی در شهر مشهد است.
ﻓﺮدوﺳـﯽ در کودکی از حیث ﻣﺎﻟﯽ مشکلی نداشت و ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻣﻨﺎﺳـﺒﯽ هم دارا بود. ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺷـﻮاهد ﻣﻮﺟـﻮد در ﺷﺎهناﻣﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ او غیر از زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ درﯼ ﺑﻪ زﺑﺎن‌هاﯼ ﻋﺮﺑﯽ و ﭘﻬﻠﻮﯼ ﻧﻴﺰ ﺁﺷﻨﺎ ﺑـﻮدﻩاﺳﺖ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می‌رسد که او ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ داشته‌اﺳﺖ. او در طول 30 سال یکی از معروفترین منظومه‌های فارسی شاهنامه را سرود. یکی از مهم‌ترین کوشش‌های ایرانگرایانه او گردآوری، تنظیم و سر و سامان دادن به تاریخ گذشته ایران بود.
برای نوشتن این اثر عظیم او از وزیر و پیشکار خود “ابومنصور معمری” خواست تا “خداوندان کتب را از دهقانان و فرزانگان و جهان‌دیدگان از شهرها بیاورند” و بنشانند تا کتابها و کارنامه‌های شاهان و زندگانی و اقدامات هر یک را از هر جایی جمع کنند تا در کتابی به نام “شاهنامه” گردآورند. بنابراین در ابتدا شاهنامه منثور، که به شاهنامه ابومنصوری معروف شده‌است، به کوشش ابومنصور گردآوری شد و سپس شاهنامه منظوم براساس آن سروده و تکمیل شد.
ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﺮاﯼ ﺳﺮودن اﯾﻦ ﮐﺘﺎب در ﺣﺪود 15 ﺳﺎل ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺎهناﻣﻪ اﺑﻮﻣﻨﺼﻮرﯼ ﮐﺎر ﮐـﺮد و ﺁن را درﺳﺎل ٣٨۴ ﻗﻤﺮﯼ ﭘﺎﯾﺎن داد. ﻓﺮدوﺳﯽ که ﺑﻪ ﻗـﻮل ﺧـﻮدش هـﻴﭻ ﭘﺎدﺷـﺎهی را شایسته هدیه دادن ﮐﺘﺎﺑﺶ ﻧﺪﯾﺪ (ﻧﺪﯾﺪم ﮐﺴﯽ ﮐﺶ ﺳزاوار بود)، ﻣﺪﺗﯽ کتابش ر پنهان کرد و در اﯾﻦ ﻣﺪت ﺑﺨش‌هاﯼ دﯾﮕﺮﯼ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﺮور ﺑﻪ ﺷﺎهناﻣﻪ اﻓﺰود.
ﭘﺲ از ﺣﺪود دﻩ ﺳﺎل (در سال ٣٩۴ هجرﯼ ﻗﻤﺮﯼ و در ﺳـﻦ ﺷـﺼﺖ و ﭘـﻨﺞ ﺳـﺎﻟﮕﯽ)، ﻓﺮدوﺳـﯽ ﮐـﻪ ﻓﻘﻴﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﻓﺮزﻧﺪش را ﻧﻴﺰ از دﺳﺖ دادﻩ ﺑﻮد، ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺑﺶ را ﺑـﻪ ﺳـﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤـﻮد تقدیم ﮐﻨﺪ. بنابراین او اﺷﺎرﻩهاﯾﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻣﻴﺎن و دوﺳﺘﺎن ﺳـﺎﺑﻘﺶ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد را ﺑﺎ وﺻﻒ و ﻣﺪح ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد و اﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺶ جایگزین ﮐـﺮد. تدوین دوم در سال 400 هجری پایان یافت ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﭘﻨﺠﺎﻩ هزار تا ﺷﺼﺖ هزار ﺑﻴﺖ داﺷﺖ.
ﻓﺮدوﺳـﯽ ﺁن را در ﺷـﺶ ﯾـﺎ هفت ﺟﻠـﺪ ﺑﺮاﯼ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﻓﺮﺳﺘﺎد. ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮد ﻓﺮدوﺳﯽ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﺑﻪ ﺷﺎهناﻣﻪ ﻧﮕﺎﻩ هم ﻧﮑﺮد و ﭘﺎداﺷﯽ را ﮐﻪ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﻮد ﺑﺮاﯾﺶ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد. پس از آن ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﺨﺶهاﯼ دیگری ﻧﻴﺰ ﺑـﻪ ﺷـﺎهناﻣﻪ اﺿـﺎﻓﻪ ﮐـﺮد ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﺎاﻣﻴﺪﯼ و امید ﺑﻪ ﺑﺨﺸﺶ ﺑﻌﻀﯽ از اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎﻻر ﺷﺎﻩ اﺧﺘﺼﺎص دارد.
ﺁﺧﺮﯾﻦ اﺷﺎرﻩ ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﻪ ﺳﻦ ﺧﻮد است که در آن زمان ﺣﺪود هشتاد ﺳﺎل بوده است. (ﮐﻨﻮن ﻋﻤﺮ ﻧﺰدﯾﮏ هشتاد شد/ امیدم به یک‌باره بر باد شد) فردوسی حدودا از 41 سالگی تا 71 سالگی را به سرودن این اثر فوق‌العاده پرداخته‌است.
در ﺣـﺪود ﺳـﺎل 395 هجری قمری ﺑـﺎ درﺑـﺎر ﯾﻤﻴﻦ اﻟﺪوﻟﻪ و اﻣﻴﻦ اﻟﻤﻠﻪ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﺑﻦ ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪﯾﻦ ﺳﺒﮑﺘﮑﻴن ﺁﺷﻨﺎ شد و تصمیم گرفت ﻧـﺴﺨﻪ دوﻣـﯽ از ﺷـﺎهناﻣﻪ را آماده کند و ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺤﻤﻮد غزنوی نام‌گذاری کند. اﻣﺎ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﻏﺰﻧﻮﯼ ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ با ﺷﺎﻋﺮان به خوبی رفتار می‌کرد، ﺑﺎ او ﺧﻮشﺮﻓﺘﺎرﯼ ﻧﮑـﺮد.
زمانی که او مورد ﺧـﺸﻢ ﺳـﻠﻄﺎن قرار ﮔﺮﻓـﺖ ﺑﻪ هرات رفت و از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﻣﺎزﻧﺪران گریخت. ﺳﭙﺲ در ﺁﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﺧﺮاﺳـﺎن ﺑﺎزﮔـﺸﺖ و ﺣـﺪود ﺳـﺎل ۴١١ هجری در گذشت. ﺗﻨﻬﺎ اﺛﺮﯼ که ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪﻩاﺳﺖ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻓﺮدوﺳﯽ اﺳﺖ ﻣـﺘﻦ ﺧـﻮد ﺷـﺎهنامه اﺳـﺖ. ﺁﺛـﺎر دﯾﮕـﺮﯼ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﻓﺮدوﺳﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﭼﻨﺪ ﻗﻄﻌﻪ، رﺑﺎﻋﯽ، ﻗﺼﻴﺪﻩ و ﻏﺰل ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩاﺳﺖ.
مذهب فردوسی چه بود؟
جالب است بدانید که مذهب فردوسی شیعه بود که به همین علت، او را برای خاکسپاری به گورستان مسلمانان راه ندادند و در باغ شخصی‌اش و داخل آرامگاه کنونی او در شهر تابران توس به خاک سپرده‌شد.
آرامگاه فردوسی کجاست؟
درباب معرفی آرامگاه فردوسی باید بگوییم که این بنا که تاکنون بارها ساخته و ویران شده‌است، در ابتدا ساختمانی محقر بود. اما در ابتدای قرن 14 و همزمان با ملی‌گرایی نوین ایران، به درخواست محمدتقی بهار از رضاخان، ساخت آرامگاهی شایسته فردوسی از سر گرفته‌شد.
معماری فوق‌العاده‌ی آرامگاه
مساحت مجموعه آرامگاه فردوسی 6 هکتار و شامل باغ آرامگاه، استخر، کتابخانه، موزه، تندیس فردوسی، ساختمان آرامگاه و داخل آرامگاه فردوسی، همچنین آرامگاه مهدی اخوان ثالث است. سی فواره در 3 دسته 10 گانه و آراسته با گلبرگ‌های نیلوفر به نشانه 30 سال رنج سرایش اثر خارق‌العاده‌اش ” شاهنامه” درون استخر قرار دارد.
معماری آرامگاه فردوسی، طراحی و بازسازی آن به دست هوشنگ سیحون و براساس طرح قبلی کریم طاهرزاده بهزاد با کمی تغییر انجام شد. معماری آرامگاه فردوسی مکعبی ساده با ارتفاع 18 متر و مساحت 1043 مترمربع است. این مکعب از 7 مکعب کوچکتر و برهم‌نهاده تشکیل شده‌است. بر روی آرامگاه کتیبه‌هایی به شیوه هخامنشی و بیت‌هایی از شاهنامه فردوسی وجود دارد.
در این بنا مجموعا 12 ستون قرار دارد که سرستون‌هایشان به شکل دو سر گاو به‌هم‌چسبیده است. بر فراز و پیشانی مکعب نیز نشان فروهر تراشیده شده‌است. به طور کلی سازه آرامگاه یادآور زیگورات‌های باستانی است.
مجسمه فردوسی را چه کسی ساخته؟
تندیس حکیم ابوالقاسم فردوسی توسط ابوالحسن صدیقی طراحی و ساخته شده‌است.
موزه آرامگاه فردوسی چه چیزهای جذابی دارد؟
ساختمان موزه آرامگاه فردوسی همزمان با بنیاد آرامگاه فردوسی در بخشی از محوطه باغ و در سال 1347 با مساحتی حدودا 600 متر مربع توسط مهندس هوشنگ سیحون طراحی شد. در ابتدا این بنا با هدف اجرای نقالی و چایخانه ساخته شد و بعدا به خاطر معرفی بهتر ارزش‌های فرهنگی و تاریخی توس و شخصیت بزرگ فردوسی به موزه تغییر کاربری داد.
در این موزه اشیایی چون پوشش‌های فن‌های جنگاوری قدیم، شاهنامه‌های قدیمی، نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای، ظرف‌های سفالی، سکه، تیر و کمان، اشیایی با مفاهیمی چون آثار سنگی کشف شده از دشت توس، شاهنامه‌های چاپ فلورانس 73 کیلوگرمی موسسه امیرکبیر، آثار کشف شده از حفاری‌های باستان‌شناسی شهر توس مانند تنگ‌ها، پیه‌سوزها، عطردان‌ها، نسخه‌های خطی منحصربه‌فرد، تابلوهای نقاشی با مضمون داستان‌های شاهنامه فردوسی و پرتره حکیم توس و … قرار دارد.
کتابخانه زیبای آرامگاه فردوسی چه شکلی است؟
کتابخانه آرامگاه فردوسی به تازگی تاسیس شده‌است و شامل 12 هزار جلد کتاب است. از بین این کتابها 3 هزار جلد با موضوعات مرتبط با این شاعر ارزنده می‌باشد.
فاصله آن تا مشهد
آرامگاه فردوسی، محل خاکسپاری حکیم ابوالقاسم فردوسی در توس و در 25 کیلومتری شمال غربی مشهد قرار دارد.
قیمت بلیط آرامگاه چقدره؟
برای رفتن به آرامگاه فردوسی اصلا نگران هزینه ورودی آرامگاه فردوسی نباشید، زیرا هزینه آن بسیار ناچیز است.
چطور به آرامگاه فردوسی برویم؟
آدرس دقیق و شماره تلفن آرامگاه فردوسی: مشهد، کیلومتر 20 آزاد راه کنار گذر شمالی، شهر توس، آرامگاه فردوسی
ساعات بازدید از آرامگاه فردوسی
بهار و تابستان: 7:30 – 20
پاییز و زمستان: 7:30 – 17
فانزی لحظات خوشی را در آرامگاه فردوسی یرایتان آرزومند است.
پیشنهاد فانزی برای افرادی که به آرامگاه فردوسی مراجعه می‌کنند:
این افراد می‌توانند پس از بازدید از آرامگاه فردوسی، از مکان هایی مانند آرامگاه علی بن موسی الرضا، مسجد گوهر شاد، آرامگاه خواجه ربیع، موزه نادری و چهار طاقی بازه هور بازدید کنند.