افلاک نمای خیام در نزدیکی آرامگاه خیام در شهر نیشابور در استان خراسان رضوی قرار دارد. بنایی است با سقف گنبدی و با سالنی که در مرکز آن تجهیزات نوری و کامپیوتری نصب می شود. در آن ابزار مختلفی مانند نورافکنها و عدسی ها و … وجود دارد.

مجتمع اخترشناسی و افلاک نمای خیام یکی از بزرگترین پروژه ها و طرح‌های علمی در ایران است که این بنای زیبا و فوق العاده هنوز در حال ساخت می باشد.

این پروژه از سال 1379 به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان واگذار شد، تاکنون بیشتر از 80 درصد ساخت بنا انجام شده است.

امروزه افلاک نماها علاوه بر ارائه اطلاعات علمی و ستاره شناسی، مراکز فرهنگی و اجتماعی هستند، آنان انسان را با اصل و منشا خلقت، تاریخ و محیط زیست آشنا می سازند.

معماری:

زیربنای این مجتمع فرهنگی 2هزار و 889 متر مربع می باشد سقف محصور آن حدود 2 هزار و 800 متر مربع است. 37 متر مربع اندازه رواق کناری آن می باشد. دارای 52 متر مربع کنسول و پیشامدگی ساختمان و سردر ورودی است که در سه طبقه احداث شده است.

در آذر ماه سال 1377 خورشیدی توسط دکتر مولر (رئیس اخترشناسی زایس آلمان) با نامه ای به فرماندار نیشابور درباره ی همکاری دو سازمان برای احداث افلاک نمای خیام صحبت کرد. و در همان سال ساخت بنا توسط وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری در نزدیکی آرامگاه خیام آغاز شد.

هزینه ساختمان کروی اصلی را که تا کنون بالغ بر یک میلیارد و 200 میلیون تومان بوده است توسط خیری نیشابوری پرداخت شده است.

گنبدها معمولا از 5 تا 25 متر قطر دارند و در انواع بزرگتر قابل گنجایش 200 تا 350 نفر است.