قنات بلده فردوس، یک رشته قنات با قدمت تاریخی و یکی از قنات های ایران می باشد که به عنوان میراث جهانی یوسکو به ثبت رسیده است. آب این قنات برای آبیاری زمین های کشاورزی نزدیک شهر فردوس استفاده می شود.

تاریخچه:

قنات بلده فردوس مربوط به دوران ساسانی می باشد. قنات بلده در برگیرنده ی 15 قنات، دوچشمه و مقداری آب های سرگردان بود که طی سال های اخیر به دلیل خشکسالی، تعدادی از آنها خشکیده شده اند.

تاریخ احداث این قنات دقیقا مشخص نیستو راوایتی احداث آن را به قبل از دوران اسلام و دوران حکومت ساسانی مربوط کرده است.

ناصر خسرو در سفرنامه ی خود این قنات را به کی خسرو نسبت داده است. کارشناسان و باستان شناسان درباره ی احداث این قنات نظرهای مختلفی دارند.

قنات بلده فردوس مسیری 35 کیلومتری را می پیماید و حدود 2382 هکتار از زمین های منطقه ی فردوس را آبیاری می کند. نزدیک 400 سال قبل، تعداد بیشماری از مالکان اراضی منطقه فردوس؛ آب بلده جان خود را از دست داده و حدود 3 هزار فنجان از آب این قنات بدون مالک مانده است.

در آن دروان شاه عباس صفوی که به همراه شیخ بهایی به گشت و گذار از اصفهان به سمت مشهد برای زیارت می رفت. از فردوس که آن زمان به نام تون می شناختند، گذشت. شخصی به نام میرتونی یکی از دانشمندان شهر تون؛ از شاه عباس خواست آب اضافه ی قنات را به وقف چهار طبقه ی سادات، علما، فقرا، صلحا کند و شاه عباس آب ها را بین همین 4 طبقه وقف کرد.

گفته شده است که شیخ بهایی در همین مسافرت، آب قنات بلده فردوس بین دو نهر به طور مساوی تقسیم کرد به طوری که در هر 8 شبانه روز یک بار باغ ها آبیاری می شوند.

در گذشته از آب قنات بلده فردوس علاوه بر آبیاری زمین های کشاورزی برای ذخیره آب در آب انبارها و پس از ته نشین شدن آن، آب شرب شهر فردوس نیز تأمین می شده است.