معرفی غار اسپهبد خورشید

غار اسپهبد خورشید که با نام کرکیل دژ و کیجاکچال نیز معروف می باشد بر سر راه تهران به سواد کوه در استان مازندران واقع شده است. این غار تاریخی بر سینه لرد کمر (کوهی در رشته کوه های البرز) قرار دارد.

در اسناد و متون تاریخی از این غار با نام طاق عاشیه گرگیلی دژ نام برده شده است. در میان اهالی منطقه سواد کوه غار اسپهبد خورشید را با نام لاپ کمر معروف است.

تاریخچه

بنای غار اسپهبد خورشید مربوط به دوران ساسانیان می باشد. در گذشته خاندان اسپهبد طبرستانی (باوندیان) از این غار به عنوان دژ طبیعی استفاده می شد. غار اسپهبد خورشید مامن ونداد هومر بود.

در سال 761 میلادی اسپهبد خورشید بر مازندران حکومت می کردند. همزمان مهدی پسر منصئر عباسی با نیرنگ و فریب حاکم ری شد و تصمیم گرفت مازندران را به تصرف خود درآورد.

مهدی با نیرنگ و فریب از در دوستی با اسپهبد خورشید درآمد و برای او هدایایی فرستاد و اجازه خواست تا لشگرش از تنگه رود طالار گذشته و به خراسان بروند.

اسپهبد خورشید فریب خورد و اجازه داد. مهدی عباسی با سپاه خود آمل را تصرف کرد. اسپهبد خورشید دختران و زن خود را در غار پناه داد و برای تهیه سپاه خود به دیلمستان رفت.

سپاه مهدی 3 ماه در پایین غار بودند. سرانجام با مسموم کردن سرچشمه های آب غار همسر و فرزندان حاکم مازندران را به قتل رساند و به اسپهبد خورشید خبر رساند که همسر و فرزندانت اسیر دشمن شده اند. با شنیدن این خبر اسپهبد خورشید خودکشی کرد.

مردم منطقه بر این باورند در دوره اسلام بانویی به نام «عشیه گرگیلی دژ» با جمعی از دزدان و راهزنان به غارت می پرداختند که پناهگاه آنان غار اسپهبد خورشید بوده است.

معماری:

قوس دهانه غار اسپهبد خورشید یکی از بزرگترین دهانه های غارهای طبیعی که در دنیا موجود می باشد، است. طول این قوس زیبا به 40 متر می رسد، فضای درونی غار تالار بیضی شکل به درازای 75، عرض 25 و ارتفاع 15 متر ست. در برابر غار دیواری با سنگ و ساروچ بنا شده است و تا مدخل آن ادامه دارد.

روبه روی غار اسپهبد خورشید پرتگاه ترسناک قرار دارد که ورود به غار را سخت می سازد. در زمان قدم به دلیل وجود آب ساکن شدن و مقاومت کردن در برابر دشمن در غار امکان پذیر بود. البته هنوز در این غار تاریخی آب موجود می باشد.