مسجد و آرامگاه حمزه ابن موسی کاظم در کاشمر یکی از قدیمی ترین مسجد در کاشمر می باشد. این مکان در واقع مجموعه ای زیبا است که از مسجد، آرامگاه و باغ و گورستان عمومی تشکیل شده است. نزد شیعیان این آرامگاه، به عنوان یک امامزاده گرامی داشته می شود.
مسجد و آرامگاه حمزه در تاریخ 10 خرداد ماه، سال 1382 خورشیدی با شماره 8738 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمزه فرزند حضرت موسی ابن جعفر (ع) می باشد. البته آرامگاه ها و مقبرهای دیگری نیز برای این شخص در شهرهای مختلف مانند: سیرجان، قم، شیراز، مدینه منوره، چهار فرسنگی کربلا و …. وجود دارد. اما برخی از مورخین بر این باورند که حمزه در کاشمر به خاک سپرده شده است.
معماری:
قدمت مسجد و آرامگاه حمزه به دوران صفوی مربوط می باشد. بنای آن داراری گنبدی بلند با کاشی کاری سبز رنگ و ایوان آینه کاری و 2 گلدسته ی زیبا است.
در باغ این مجموعه سروهای قدیمی وجود دارد. باغ مزار کاشمر، حدود هشت هکتار مساحت دارد.
ساختمان مقبره بر سکویی مرتفع قرار دارد و دارای تزئیناتی مانند کاشی کاری معرق، آینه کاری و دیگر عناصر می باشد.
صفویان خود را از اعقاب حمزه بن موسی می دانستند. در آبادانی این مزار تمام تلاش خود را می کرند. سند اصلی موقوفات آرامگاه موجود می باشد، که تاریخ 930 هجری قمری، زمان درگذشت شاه اسماعیل صفوی بر روی آن درج شده است.
بنایی که امروزه از آن بازدید می شود، به همت و تلاش مهندس فتحی بوده که با سرمایه خود آرامگاه و باغ را بازساری و نوسازی کرده است.
بشیشترین مرمت و بازسازی که باعث تغییراتی در این مجموعه شد، از سال 1399 هجری قمری اتفاق افتاد. صحن و غرفه های آن در فاصله سال های 1354 تا 1356 با تلاش و دستور اداره اقاف کاشمر ساخته شد. تزئینات آنها سنگ مرمرین طوسی مفروش و دیوارهای کاشی کاری لعابی است.
پیشنهاد فانزی برای افرادی که به مسجد و آرامگاه حمزه مراجعه میکنند:
پیشنهاد ویژه برای کسانی که به مکانهای تفریحی، گردشگری در نزدیکی آن علاقهمند هستند، این افراد می توانند از مسجد چهارده معصوم، آرامگاه شهید سید مدرس و … بازدید کنند.