در این مقاله آداب و رسوم و نحوه لباس پوشیدن و لباس های محلی مردم خراسان رضوی را بررسی میکنیم.

فرهنگ مردم خراسان رضوی مانند اکثریت مناطق دیگر ایران است، البته در جزئیات شمال و جنوب میان مردم ترک و کرد تفاوتهایی وجود دارد که قابل توجه نیست. خراسان رضوی محل زندگی اقوام مختلف است که با وجود تفاوت‌های نژادی و فرهنگی، بدلیل مذهب و ملیت با هم متحدند.

قوم بلوچ در شرق و جنوب خراسان رضوی ساکن‌ هستند و به شغلهایی مانند کشاورزی و دامداری می‌پردازند. آنها مسلمان و غالبا اهل سنت هستند. عربها در جنوب خراسان رضوی، اسماعیلیان در حوالی بیرجند و نیشابور، بختیاریها در نوخندان درگز، هزاره‌ها در شمال و شرق خراسان رضوی، تاجیکها در شرق خرران و مشهد، حیدری‌ها در تربت حیدره و جنوب خراسان رضوی و سیستانیها در شرق و جنوب خراسان رضوی ساکن هستند.

آداب و رسوم مردم خراسان رضوی:

پوشاک و لباس محلی خراسان رضوی به دلیل وجود طوایف مختلف در این استان دارای تنوع زیادی است و می توان آن را در چهار دسته ی زیر تقسیم کرد :

1- پوشاک کردهای ساکن خراسان

2- پوشاک نواحی مرزی مثل تربت جام، تایباد، باخرز و خواف

3- پوشاک مهاجرین ساکن در استان مانند ترکمن ها، بلوچ ها و عرب ها

4-پوشاک ساکنین مناطق کویری و جنوبی استان مثل شهر های نیشابور، تربت حیدریه، سبزوار، کاشمر، گناباد و قاین

پوشاک اصلی مردمی که در منطقه ی خراسان زندگی می کنند با پوشاک مردم در افغانستان به ویژه غرب افغانستان شباهت هایی دارد.

در مناطق مرکزی خراسان رضوی مردان معمولاً از عمامه استفاده می کنند.عمامه در بین مردان خراسانی یک پوشش رایج است.پوششی که تا چند دهه ی قبل بین مردم رایج بوده این بود که سادات مسن یا روحانی از دستار مشکی و بدون دنباله، نیمه مسن ها از دستار مشکی دنباله دار، افراد حج رفته از دستار زردرنگ، کسانی که کربلا رفته بودند از دستار شیری یا شکری یا قهوه ای و بقیه ی مردم هم دستار سپید و کرکی به سر می بستند.

پوشاک مردم کرد خراسان رضوی

مردان

پوشاک مردم شمال خراسان از سه ناحیه ی کردنشین کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی کمی متفاوت تر است.

زنان

از تزئینات زیادی بر روی لباس های زنان کرد شمال خراسان رضوی استفاده می شود. از خرمهره ها برای تزئین سربندها و یالبه ها جیب استفاده می کنند. از آویزهای طلا و نقره بر بناگوش استفاده می کنند. همچنین از پیشانی بندهای مختلف، دستبندهای متنوع از انواع عقیق و کهربا و نقره، سینه ریزهای گوناگون، قاب های دعا و سکه های فراوان بر روی جلیقه های الوان استفاده می کنند. لباس محلی زنان خراسان رضوی برای پوشاک زنان کرد شمال خراسان را می توان به 8 تکه ی زیر تقسیم کرد :

کومخ :نوعی کفش از جنس تیماج رنگارنگ به خصوص رنگ سبز است. کومخ شبیه نعلین نوک برگشته می باشد که رویه و کناره های آن را با نخ های ابریشمی رنگی رودوزی و گلدوزی کرده اند.

جوراب :جوراب زنان کرد خراسان معمولاً از جنس پشم گوسفند است و دارای ساقه های کوتاهی است که تا وسط ساق پا می رسد.

شلیته :دامن پر چینی است که همراه یک پیراهن نه چندان بلند استفاده می کنند. بلندی این دامن ها تا حدود زانو می آید که البته برای افراد مسن تر کمی بلندتر است.شلیته از حدود 10 تا 12 متر پارچه ی گلدار رنگی درست می شود که معمولاً 1/3 متر از قد دامن را اد پایین زری دوزی و نوار دوزی می کنند.

پیراهن: پیراهن این بانوان تا حدود کمر می رسد که در امتداد آن چند رج نوار تزئینی افقی چین دار نیز دوخته می شود. پارچه ی این پیراهن معمولاً از گلدار است و قسمت پیش سینه را با نوارهای افقی و عمودی تزئین می کنند و مچ ها را نیز نوار دوزی زری می کنند.

جلیقه :جلیقه مظهر اصالت لباس های کرد است که جنس آن از مخمل های رنگارنگ است و روی آن تزئینات سکه دوزی، یراق دوزی و نوار دوزی انجام می دهند.

روسری: از پارچه ای که زمینه ی آن روشن و نقش ها و نگارهای گلدار رنگارنگ دارند استفاده می شود. این روسری به صورت مربع چهارگوشه است که اندازه ی هر ضلع آن یک متر و بیست و پنج سانتی متر است.قبل از استفاده دو طرف آن را ریشه می دهند و به صورت سه گوش تا کرده و روی سر می گذارند و یک گوشه ی آن را به داخل سربند برده و گره می زنند.

چادر: این چادر همیشه مشکی و ابعاد آن 22 در 22 است. در ضلع آن دو رج نواردوزی و ریشه دوزی می کنند

سربند: همان پارچه کلاغه ای است.

پوشاک مردم تربت جام

پیراهن و شلوار سفید: در گذشته دو نوع بوده است. لباس خان ها که به برچاک معروف بوده و از دو سمت راست و چپ دامن برش داشته است و به دو قسمت عقبی و جلویی تقسیم می شده است. به این نوع لباس امروزه لباس افغانی یا پاکستانی می گویند. لباس کشاورزان لباس 40 تریزه بوده است؛ در واقع این پیراهن از برش های متعددی که تریزه (تکه) نام دارد دوخته می شده است. ویژگی بارز این پیراهن دامن چین دار آن بوده است.    ادامه مطلب …

پوشاک مهاجرین بلوچ در خراسان رضوی

زنان و مردان بلوچ در استفاده از پوشاک سنتی خود اصرار می ورزند. زنان بلوچ علاوه بر پارچه های گلدار از هنر سوزن دوزی نیز در لباس محلی خود استفاده می کنند. گلدوزی ساده دور یقه، آستین و جلیقه زنان و قیطان دوزی لباس تقریباً در میان عشایر و روستانشینان تمام نقاط خراسان رضوی رایج است.

پوشاک مهاجرین عرب در خراسان رضوی

مردان

مردان عرب ساکن خراسان رضوی از لباس عربی متفاوتی استفاده می کنند. ساده ترین لباس عربی دشداشه است. روحانیون و شیوخ قبیله عربی ساکن جنوب خراسان رضوی بیشتر از عبا استفاده می کنند.

زنان

چادر عربی (عبای معملی) و شیله ساده ترین نوع پوشش برای زنان عرب خراسان است.

رقص محلی استان خراسان رضوی

در شهر تربت جام این استان دیده می شود. در فرهنگ مردم تربت جام رقص های محلی زیادی وجود دارد که عبارت اند از:    ادامه مطلب …

ممنون از اینکه تا اخر مقاله با ما همراه بودید. امیدواریم با مطالعه این مطلب با آداب و رسوم مردم خراسان رضوی و نحوه پوشش و لباس محلی خراسان رضوی بیشتر آشنا شده باشید و با نظرات ارزشمندتان، ما را در بروزرسانی این مطلب یاری بفرمایید.