آتشگاه اصفهان کجاست؟

آتشگاه اصفهان، در غرب اصفهان واقع شده‌است که با ۸ کیلومتر فاصله از مرکز شهر، در خیابان آتشگاه قرار دارد. این بنا، روی کوهی (تپه‌ای) در نزدیکی رودخانه زاینده‌رود قرار دارد که از فراز آن، اطراف را تا کیلومترها دورتر می‌توان مشاهده کرد. خیابان آتشگاه اصفهان کجاست؟ این خیابان، شهرهای اصفهان و نجف‌آباد را به هم وصل می‌کند. همچنین، در نزدیکی خمینی‌شهر قرار دارد. خیابان آتشگاه اصفهان روی نقشه هم، داخل سایت فانزی قرار دارد.

معرفی آتشگاه اصفهان، جاذبه گردشگری اصفهان

آتشگاه اصفهان (کوه آتشگاه)، از بناهای تاریخی شهر اصفهان و خمینی‌شهر (ِسده یا همایون‌شهر) است. این بنا، از یادگارهای ایران باستان است که قدمتی، چند هزار ساله دارد. همچنین، عکس آتشگاه اصفهان را می‌توانید در سایت فانزی مشاهده کنید. در کنار این کوه، محوطه و بوستان زیبایی قرار دارد که پس از دیدن اثر تاریخی، می‌توانید از آن‌جا برای استراحت استفاده کنید. کنار آن، رستوران‌ و مغازه‌های متنوعی برای خدمت‌رسانی به بازدیدکنندگان قرار دارد.

تاریخچه آتشگاه اصفهان، استان اصفهان

اصفهان، شهری تاریخی است که آثار قدیمی زیادی در آن وجود دارد، اما این بنا، قديمی‌ترين بنای تاریخی شهر اصفهان است. مورخان، زمان ساخت این بنا را، به قبل از دوره ساسانيان نسبت می‌دهند. طبق مطالعات مؤسسه ايزمئو (IZMEO)، قدمت این بنا به تمدن عیلام و حکومتی به نام انزان برمی‌گردد. از آن‌جا که در زمان ساسانیان، آتشکده‌ها را بر روی تپه‌ها نمی‌ساخته‌اند، به احتمال زیاد، این اثر به قبل از دوره ساسانی مربوط است. این اثر، از خشت و گل ساخته شده‌است و به علت آسیب‌پذیری در برابر عوارض طبیعی، در طول سال‌ها به سمت ویرانی رفته‌است. طبق گفته مورخان، در طول سال‌های پس از ظهور اسلام ،آثار دیگری نیز به آن اضافه شد که تاکنون آن‌ها را درون خود نگه داشته‌است.

کوه آتشگاه کرج

در نزدیکی شهر کرج، یک روستا به نام آتشگاه قرار دارد. در این روستا، تپه‌ای باستانی است که طبق باور برخی، در گذشته روی آن آتشکده بزرگی قرار داشته‌است. اما برخی دیگر می‌گویند، به خاطر وجود سنگ آتش‌زنه در این محل، آن را به ایفن نام می‌خوانند. وجود آثار تاریخی تپه مهدی‌خانی و دژ دو برار (دو بردار) از دوران ساسانی، نشانه‌های وجود آتشکده و قبرستان قدیمی، آرامگاه پیر پیران، درخت سرسبز و سماگاد با حدود 2 تا 3 هزار سال قدمت، کهن بودن این روستا را تایید می‌کند.

همه چیز درباره نام‌گذاری آتشگاه اصفهان

آتشگاه چیست؟ آتشگاه یا آتشکده، محلی برای روشن کردن آتش و اجرای مراسم مذهبی بوده‌است. نام اصلی و قدیمی آتشگاه اصفهان، آتشکده مهربین (دژ مهربین) بوده‌است. امروزه به این محل، آتشگاه یا قلعه ماربین گفته می‌شود. بر اساس اسناد تاریخی، این مکان محل دفن طهمورث پیامبر و محلی مقدس بوده‌است. همچنین گفته می‌شود، این کوه یک تونل مخفی داشته‌است که به کهندژ خمینی‌شهر راه داشته‌است و یکی از مراکز مهم نگهداری گنجینه‌ها، از حملات اسکندر مقدونی بوده‌است.

معماری این بنای خشتی

این سازه خشتی جالب، بر فراز کوهی با ارتفاع ۱۰۰ متر در نزدیکی خمینی‌شهر (همایون شهر) قرار دارد. برای اولین بار، اوستاشناس بزرگ “ویلیامز جکسن” در اوایل قرن 20 میلادی، این مکان را مورد توجه و بررسی علمی قرار داد. این سازه، از خشت و گل ساخته شده‌است و هنگام ساخت، میان دو ردیف خشت، لایه‌ای نازک از نی، قرار داده شده‌است تا بنا مقاومت بیشتری داشته‌باشد. بنا دارای پایه‌های بزرگ و خشتی است که از میانه تپه شروع می‌شود و بالای تپه به ستون‌های محکم ختم می‌شود. راه‌‌پله‌های منظم سنگی کنده‌کاری شده‌ نیز، در گذشته وجود داشته‌است که امروزه به سختی دیده می‌شود.

بنای اصلی ساختمان، در بالای تپه قرار دارد و بلندترین قسمت این مجموعه است. این ساختمان، هشت ضلعی است و در هر ضلع آن پنجره‌ای وجود دارد. طبق اسناد موثق، موبدان زرتشتی، آتش مقدس را درون این اتاق قرار می‌دادند.

بازسازی‌هایی که روی این بنای تاریخی انجام شد

مجموعه آتشگاه، شامل اتاق‌ها و ساختمان‌هایی بوده‌است که در چهار جهت تپه قرار داشته‌است و تا زیر اتاق کوچک آتشگاه ادامه داشته‌اند. اما هم‌اکنون ساختمان بخش شمالی و تنها بخشی از قسمت شرقی سالم مانده‌اند. از آن‌جا که عدد 1352، روی برخی از خشت‌های به کار رفته در سازه بخش شمالی حک شده‌است، مشخص است، این بازسازی‌ها مربوط به دوره پهلوی بوده‌است. طبق شواهدی که موجود است، بنای کنونی، نیاز به بازسازی دارد. اما متاسفانه آنطور که مشخص است، تاکنون چنین اقداماتی صورت نگرفته‌است.

دیدگاه‌های جالب درباره آتشگاه اصفهان

این بنای تاریخی، آن‌چنان سابقه تاریخی جالب و تامل‌برانگیزی دارد که بسیاری از بزرگان تاریخ را مجبور به تعریف و تمجید از آن کرده‌است.

حمزه اصفهانی، در کتاب اصفهان بیان کرده‌است:

آتشگاه اصفهان از جمله بیوت عبادت بوده‌است در عهد طهمورث و آن را مینودژ خوانده‌اند و تبان نهاده بودندی بسیار، چنان که از جمله شهرهای مشرق اینجا آمدندی و چنان آورده‌اند، که طهمورث آن جا نهاده‌است و در دخمه‌ای مدفون است.

دهخدا در لغت‌نامه خود می‌نویسد:

هنگامی که اسکندر قصد خراب کردن آتشگاه اصفهان را گرفت، آذرهمایون که سادنه آتشکده و یک ساحره بود، خود را مانند یک اژدهای مهیب به اسکندر نمایاند. بلیناس نیز طلسم او را باطل کرد و به همین دلیل، اسکندر او را به بلیناس بخشید و او آذرهمایون را به همسری گرفت. به همین دلیل که بلیناس، از آن زن جادو یادگرفت به بلیناس جادو مشهور شود.

نظامی گنجوی در اسکندرنامه خود در مورد اسکندر و تاریخ کشورگشایی‌های او و تونل مخفی و مخفیگاه‌های زمین سپاهان یاد می‌کند.

او در جایی دیگر از گنج مخفی فریدون سخن می‌گوید. شاید به همین خاطر است که اسکندر در اصفهان، در هفت گنجینه را باز می‌کند.

در شرفنامه نظامی گنجوی نیز در مورد اندیشه یک زن در آتشگاه اصفهان، ماجراهایی وجود دارد.

نظامی، خبر یک آتشگاه را، در شهر سپاهان می‌دهد که در بهاران بسیار زیبا و خوش نقش و نگار است، که چند تن دختر، از آن مراقبت می‌کنند.

حمزه اصفهانی در کتاب “ملوک ‌الارض و الانبیا” در مورد آتشکده اصفهان چنین می‌نویسد:

کی‌اردشیر در شهر اصفهان، به یک روز، سه آتشکده بنیاد گذاشت. یکی را به هنگام برآمدن آفتاب در جانب قلعه ماربین، به نام آتشکده شهر اردشیر، دوم آتشکده‌ای به نام زروان اردشیر به هنگام ظهر در دارک از روستاهای خوار و سوم، آتشکده مهر اردشیر در روستای اردستان.

صادق هدایت در کتاب خود “اصفهان، نصف جهان” درباره آتشگاه چنین نوشته‌است:

آتشگاه اصفهان، روز آبادیش، شکوه مخصوص داشته‌است. این پرستش‌گاه مانند مسجد و کلیسا دورش دیوار نداشته‌است و چیزی را از کسی نمی‌پوشانیده‌است. مانند آتش، سره و پاکیزه بوده.

همان آتش جاودان نماینده پاکیزگی و زیبایی که به سوی آسمان زبانه می‌کشیده و در شب‌های تار، از دور، دل‌های افسرده را قوت می‌داده و از نزدیک، با پیچ و خم دلربا، با روان انسان گفتگو می‌کرده.

وضعیت فعلی آتشگاه اصفهان به چه صورت است؟

بناها و آثار زیبای تاریخی زیادی در شهر اصفهان وجود دارد که اکثرا مورد توجه، مراقبت و ترمیم قرار گرفته‌اند. اما متاسفانه وضعیت فعلی آتشگاه اصفهان اصلا مناسب نیست. در مقایسه با اینکه این بنا قدمت تاریخی بی‌نظیری دارد، مورد توجه و محافظت چندانی قرار نگرفته‌است و ممکن است با گذشت سال‌ها رو به ویرانی رود.

ساعت بازدید آتشگاه اصفهان

ساعت بازدید آتشگاه اصفهان هر روز از ساعت 9 صبح تا 9 شب است. امیدواریم این مقاله، مورد توجه شما قرار گرفته‌باشد. اگر به شهر اصفهان رفتید، حتما سری به این مکان تاریخی بزنید. فانزی اوقات خوشی را برای شما در شهر اصفهان آرزو دارد.