معرفی پاسارگاد شیراز

پاسارگاد شیراز جزو چند میراث‌‌ مهم باقی‌مانده از دوران باشکوه هخامنشیان است. این مجموعه سازه‌ها در شهرستان پاسارگاد در 120 کیلومتری شیراز قرار دارد. پیشنهاد می‌کنم با من در فانزی همراه باشید تا این آثار تاریخی بی‌نظیر را بشناسید و تصاویر پاسارگاد شیراز را ببینید.

این آثار مهم به عنوان پنجمین اثر تاریخی میراث جهانی یونسکو در ایران است. این مجموعه در سال 1383 در کنگره نشست یونسکو در چین به ثبت رسیده‌است. محل قرارگیری این مجموعه بناها در ارتفاع 1900 متری از سطح دریا و در دشتی که دورتادور آن را کوهستان فراگرفته‌است، می‌باشد.

در این مجموعه تاریخی، چند کاخ، آرامگاه، کاروانسرا و … وجود دارد که نشان از تمدن چندهزار ساله‌ دوران حکومت هخامنشیان ‌است. تمام سازه‌های این منطقه با سنگ‌های پیرامون شهر سیوند مرودشت ساخته شده‌اند. گفته می‌شود که در قرن هفتم یکی از اتابکان سلغری از این سنگ‌ها برای ساخت یک مسجد استفاده کرده‌است. در جشن‌های 2500 ساله شاهشاهی در سال 1971 میلادی این سنگ‌ها به محل اصلی خود بازگردانده شدند.

شاید با خودتان فکر کرده باشید که پاسارگاد به چه معنی است. این کلمه در لغت به معنی “نیکان روزگار” است. در قدیم به آن “پسرگد” می‌گفتند. گفتنی است که رابطه‌ای بین این لغت و پارس وجود ندارد. همچنین می‌گویند که این کلمه به این معنی می‌باشد : “آنان که گرز گران می‌کشند”. همچنین پاسارگاد نام یک قبیله شاهان پارسی بوده‌است. برخی می‌گویند که این کلمه به مرور از لغت “پارسه گراد” به معنی “شهر پارس” گرفته شده‌است.

معماری پاسارگاد شیراز

معماری جذاب و منحصربه‌فردی که در پاسارگاد وجود دارد، باقی‌مانده از دوره حکومت عادلانه کوروش بزرگ است. در واقع با نگاه کردن به کل این مجموعه، یک معماری ثابت و مشخص را می‌بینیم. همه این بناها، از کاخ گرفته تا آرامگاه، به یک روش طراحی و ساخته شده‌اند. طراحی آرامگاه کوروش توسط خود او انجام شده‌است. این بنا با سایر قسمت‌ها همخوانی دارد. پس به این نتیجه می‌رسیم که طراح همه این سازه‌ها یکسان بوده‌است.

3 کتیبه به زبان‌های ایلامی، پارسی باستان و اکدی روی درگاه‌های 3 کاخ وجود دارد که بیانگر ارتباط مستقیم با کوروش کبیر است. روی این کتیبه پاسارگارد این جمله نوشته شده‌است: “من کوروش، پادشاه هخامنشی هستم”. همچنین نحوه تراش سنگ‌ها و معماری این بناها با معماری تخت جمشید تفاوت دارد. زیرا این بناها قبل از تخت جمشید ساخته شده‌اند.

در نقوش آن‌ها از سنت کشورهای دیگر نیز استفاده شده‌است. در ساخت این بناها از 4 ماده مختلف استفاده شده‌است. این مواد شامل سنگ، آجر، خشت خام و چوب بوده‌اند. البته از چوب برای پوشاندن درها و سقف استفاده می‌کردند که پس از گذشت سالیان دراز، اثری از آن‌ها باقی نمانده‌است.

در برخی قسمت‌ها از تنه کلفت درختان سدر و سرو برای ساخت ستون استفاده می‌کردند. خشت خام در دیوارها و برای پر کردن آن‌ها به کار رفته‌است. آجرهایی که در این بناها به کار برده ‌شده‌است، قرمز می‌باشد و دارای ابعادی در حدود 45*32*5.5 سانتیمتر می‌باشد. ملات نیز یک نوع قیر طبیعی بوده‌است که از نفوذ آب جلوگیری می‌کرده‌است.

سنگ‌ها نیز از انواع مختلفی مانند سنگ آهکی سپید رنگ، سنگ کبود (مانند خارا) و سنگ سیاه مرمرین هستند. سنگ سیاه مرمرین شکننده است و پس سال‌ها بسیار پیر و خرد شده‌است. اما دو نوع دیگر بسیار مقاوم بوده‌اند. این دو نوع را از کوه‌های سیوند، تنگ سیاه و تنگ بلاغی آورده‌اند.

بخش‌های مختلف پاسارگاد کوروش

مقبره کوروش

خیلی از افراد پاسارگاد شیراز را به این مقبره تاریخی می‌شناسند. این آرامگاه که از سنگ سپید مرمر ساخته شده‌است، در سال 1397 توسط بهترین مرمت‌کننده‌های ایتالیایی بازسازی شده‌است. علاقه‌مندان به کوروش کبیر در روز هفتم آبان به این آرامگاه می‌آیند و تجمعی شکوهمند را تشکیل می‌دهند. همچنین در فصل بهار هم این مکان شلوغ و پر جمعیت می‌شود. می‌گویند که کوروش در جنگ با سکاها کشته شده‌است. پس از آن جسد وی مومیایی می‌شود و در این بنا به خاک سپرده می‌شود.

کاخ بار عام | پاسارگاد شیراز

این کاخ، یکی دیگر از سازه‌های تاریخی پاسارگاد کوروش است. در این کاخ پادشاه به برگزاری مهمانی‌های بزرگ و میزبانی از افراد عادی (عام) می‌پرداخته‌است. این مکان دارای 795 مترمربع مساحت می‌باشد و دارای ایوان و 2 اتاق بوده‌است. هم‌اکنون ستون‌های این کاخ باقی مانده‌است.

زندان سلیمان (آرامگاه کمبوجیه)

آرامگاه کمبوجیه که به آن برج سنگی هم می‌گویند، در حاشیه شمالی محوطه کاخ‌ها قرار دارد. این بنای زیبا و جالب، ارتفاعی در حدود 14 متر دارد و به صورت مربعی شکل می‌باشد. 3 ردیف پنجره کاذب در اطراف بنا قرار دارد و از سنگ‌های بزرگ برای ساخت آن استفاده شده‌است. معماری این بنا تلفیقی از معماری مذهبی و تدفینی است.

طبق نظریه اشمیت، این بنا در اصل مکانی برای لوازم سلطنتی، مذهبی، درفش شاهانه و … بوده‌است. برخی معتقد هستند که این بنا آرامگاه کمبوجیه، پسر کوروش بزرگ و برخی آن را مقبره کاساندان، زن کوروش می‌دانند. همچنین تعدادی اذعان دارند که این بنا یک آتشکده بوده‌است.

کاخ دروازه

این کاخ در ورودی مجموعه پاسارگاد قرار دارد و به علت شباهت با کاخ دروازه ملت در تخت جمشید، به این نام شناخته می‌شود. مساحت آن 726 مترمربع است و 8 ستون سنگی با ارتفاع 16 متر آن را نگه داشته‌اند. یک جرز بزرگ در نقش یک انسان در حال نیایش در این کاخ وجود دارد.

تل تخت در پاسارگاد شیراز

سکوی بزرگی که در این محوطه عظیم قرار دارد، به تل تخت یا مادر سلیمان معروف است. احتمالا هدف از ساخت این بنا، مجموعه‌ای تشریفاتی مانند تخت جمشید می‌باشد. این بنا پس از مرگ کوروش کبیر، توسط داریوش ساخته شد. البته کارایی تشریفاتی که مدنظر کوروش بود را نداشت.

مسجد پاسارگاد

این مسجد در سال 602 هجری شمسی ساخته شده‌است. این مسجد جزو قدیمی‌ترین مسجد‌های ایران شناخته می‌شود که تا قبل از جشن‌های 2500 ساله وجود داشته‌است. سنگ‌های این مسجد در همان دوران پهلوی به کاخ برده شدند. این بنا به مسجد مادر سلیمان معروف بوده‌است. تعدادی قبر از مسلمانان نیز در اطراف این مسجد وجود دارد.

کاخ اختصاصی

این کاخ، یکی دیگر از قسمت‌های مجموعه پاسارگاد شیراز است. این کاخ 1300 متر تا آرامگاه کوروش فاصله دارد و در ضلع شمال شرقی آن واقع شده‌است. این کاخ بیش از 3 هزار مترمربع مساحت دارد و دارای 1 تالار و 2 ایوان است. کاخ اختصاصی به عنوان اقامتگاه کوروش بزرگ شناخته می‌شود. نقوش برجسته زیبایی از شاه و مستخدم در این بنا دیده می‌شود.

انسان بالدار

انسان بالدار، یکی از معروفترین قسمت‌های پاسارگاد شیراز است. ین سنگ‌نگاره که بسیار سالم مانده‌است، نشانه‌ای از حس اتحاد و همدلی می‌باشد. مورخان معتقد هستند که کوروش بزرگ دستور ساخت این سنگ‌نگاره را داده‌است.

کاروانسرای مظفری

کاروانسرای مظفری، یکی دیگر از قسمت‌های مجموعه پاسارگاد است. برخی معتقد هستند که این کاروانسرا از سنگ‌های ربوده شده از مقبره کوروش بزرگ ساخته شده‌است. حیاط این بنا ۲۰۸ مترمربع است.

ساعت بازدید از پاسارگاد شیراز

برای بازدید از این منطقه میراث جهانی می‌توانید از ساعت 8 صبح الی 17:30 عصر مراجعه کنید.

بهترین زمان برای رفتن

در هر فصل سال می‌توان به این مجموعه تاریخی فوق‌العاده رفت. پاسارگاد آب وهوایی کوهستانی و معتدل دارد. بهتر است که در زمان‌هایی که آب و هوا خنک‌تر است به دیدن پاسارگاد بروید. پس پیشنهاد ما این است که بهار و اوایل پاییز را انتخاب کنید. اگر مایل باشید در هر زمان دیگری هم می‌توانید از این منطقه دیدن کنید. امروز پاسارگاد شیراز را با هم شناختیم. پیشنهاد می‌دهیم که حتما از این مجموعه دیدن کنید.

متشکریم که با فانزی همراه بودید. امیدواریم که از راهنمای رفتن به پاسارگاد شیراز استفاده کرده باشید. اگر تا به حال از این منطقه دیدن کرده‌اید و خاطره‌ای دارید، با ما به اشتراک بگذارید.