قبرستان ابن بابویه شهر ری

قبرستان ابن بابویه تهران، مکانی تاریخی است که مشاهیر و افتخارات میهن پهناور ما را در خود جای داده است. این قبرستان در دشت وسیع ری واقع شده است و به عنوان یک مجموعه تاریخی و البته در درجه اول گورستان افراد مهم کشور شناخته می‌شود. با فانزی همراه باشید تا در مورد این مجموعه بیشتر بدانید.

تاریخچه شهر ری

همانطور که می‌دانید شهر ری، نه تنها یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران، بلکه به نقل اوستا، سیزدهمین شهر جهان است. شهر ری 9 هزار سال قدمت دارد و در دوران سکونت آریایی‌ها شکل گرفته است. ری حتی از سایر شهرهای حکومت مادها بزرگ‌تر بوده است. به طور کلی این کلمه قدیمی به معنی شهر سلطنتی می‌باشد. در طول تاریخ، اسامی مختلفی مانند ری شهر، رغه، راگا، راک، محمدیه و کلی نام دیگر روی این شهر گذاشته شده است.

گورستان ابن بابویه

یکی از تاریخی‌ترین مکان‌های این شهر، قبرستان ابن بابویه ری است. این قبرستان افراد مهم زیادی مانند غلامرضا تختی، علامه دهخدا، نسیم شمال، دکتر حسین فاطمی و … را در خود جای داده است؛ اما مهم‌ترین فردی که در آن به خاک سپرده شده است، محمد ابن بابویه (شیخ صدوق) می‌باشد. ایشان یکی از اندیشمندان بزرگ اسلام و شیعه می‌باشد. این گورستان وسیع، حدود 10 هکتار مساحت دارد.

بیش از 200 سال قدمت، تاریخی است که این مکان گذرانده است. همچنین می‌توان عنوان دومین گورستان بزرگ تهران را بر آن گذاشت. البته مورخان می‌گویند که این مکان قدمت بیشتری دارد و مربوط به دوره سامانیان است. این مکان در دوران سلطنت ناصرالدین یک باغ بسیار وسیع بوده است. پس از اینکه جسد شیخ صدوق به صورت کاملا سالم در آن پیدا شده است، بقعه‌ای برای ایشان احداث می‌شود.

جالب است بدانید که در آن زمان بیش از 800 سال از مرگ ایشان می‌گذشته است. پس از ایجاد این بقعه، افراد مهم دیگر یک به یک در این مکان به خاک سپرده شدند. در زمان حمله مغولان و بعدها این مکان چند باره تخریب شد و دوباره بازسازی شد. افرادی مانند محمدرضا شاه پهلوی و محمد مصدق درخواست داشته‌اند که در این قبرستان به خاک سپرده شوند.

احداث باغ مشاهیر در قبرستان ابن بابویه

تا چندین سال قبل هنوز افرادی در این مکان دفن  می‌شده‌اند. اما در نهایت  در سال 73 وزارت کشور این موضوع را منتفی محسوب کرد. از آن زمان کسی حق ندارد در این قبرستان دفن شود. این مورد برای نگه‌داری و حفاظت از این مجموعه تاریخی صادر شده است. زمانی که شهرداری تصمیم گرفت یک باغ مشاهیر در این قبرستان احداث کند، حدود 400 مقبره خصوصی از بین برده شد.

از این بین تنها 3 مقبره خانوادگی سالم باقی ماندند. متاسفانه این مقبره‌ها معماری زیبایی داشتند و این موضوع خدشه مهمی به قبرستان ابن بابویه تهران وارد کرد. این آرامگاه‌های خصوصی، با وجود اشیایی که در آن‌ها وجود داشت، مانند موزه‌ای از تاریخ معاصر در ایران بودند.

مواردی مانند عکس‌های ایشان، آیینه‌ها و شمعدان‌های قدیمی و تاریخی در این مقبره‌های خانوادگی وجود داشته است. حتی همان 3 مقبره باقی‌مانده هم وضعیت خوبی ندارند. امیدواریم شهرداری در مورد چنین مسائل مهمی دقت بیشتری به خرج بدهد. لازم به ذکر است که به خاطر عدم اجازه دفن اجساد جدید در قبرستان، اطلاعی از قیمت قبر در ابن بابویه در دست نیست.

شخصیت های مدفون در ابن بابویه

افراد مهم تاریخی و فرهنگی کشور ما در این گورستان به خاک سپرده شده‌اند. اسامی اموات ابن بابویه بسیار زیاد است. در ادامه چند مورد مهم‌تر را معرفی می‌کنیم. در نزدیکی بقعه ابن بابویه، محل دفن حاج ابوالحسن جلوه (طباطبایی) واقع شده است. این فرد یکی از حکمای مهم شیعه در قرن 13 بوده است. جالب است که بقعه این عالم شبیه به آرامگاه حافظ در شهر شیراز ساخته شده است.

8 ستون و شمایل این بقعه کاملا با بقعه حافظیه همخوانی دارد. افراد مهم و ورزشکارانی مانند پهلوان سید حسن شجاعت و غلامرضا تختی نیز در این گورستان به خاک سپرده شده‌اند. اگر روزی به دیدن این مجموعه رفتید، می‌توانید آرامگاه افرادی مانند علامه علی اکبر دهخدا، حسین بهزاد، سرهنگ محمود ایروانی اعظم (موسس مدرسه موسیقی) و … را ببینید.

مزار عارف مشهور رجبعلی خیاط نیز در قبرستان ابن بابویه قرار دارد. محمدعلی فروغی، محمدعلی مظفری (بنیانگذار یتیم‌خانه‌ مظفری)، نسیم شمال (اشرف‌الدین حسینی گیلانی)، هادی اسلامی، دکتر سید حسین فاطمی، رضا صفارهرندی و کلی فرد معروف دیگر نیز در این مکان دفن شده‌اند.

همچنین می‌توان مدفن شیخ موسی دبستانی (ادیب و عارف)، جواد فاضل (نویسنده و مترجم) و کریم موذن‌زاده اردبیلی را هم مشاهده کرد. سپهبد محمد شاه‌بختی و شاهزاده بدیع‌الزمان میرزا دولتشاهی هم در این قبرستان به خاک سپرده شده‌اند. همچنین شهدای ۳۰ تیر سال ۱۳۳۱ شمسی در این مکان دفن شده‌اند.

در این مقاله با قبرستان ابن بابویه در تهران آشنا شدید و تصاویر قبرستان ابن بابویه را مشاهده کردید. سپاسگذاریم که با ما همراه بودید. اگر به این مجموعه رفته‌اید و تجربه یا نظری دارید، در سایت فانزی به اشتراک بگذارید.