مدرسه طبیعت چیست ؟

معرفی مدرسه طبیعت

مدرسه طبیعت را به نوعی می توانیم یک زیست‌بوم آموزشی برای کودکان معرفی کنیم. در واقع مدارس طبیعت به دور از هر ساختمان و محیط بسته‌ای هستند که تاکنون به عنوان مدرسه یا مجموعه آموزشی می‌شناختید! کودکان در این مدارس به صورت مستقیم به کسب تجربه‌های ضروری می‌پردازند تا توانایی‌های ذاتی خودشان را بهتر و بیشتر بشناسند.

اینکه چنین مدرسه‌هایی را به عنوان یک گروه آموزشی هدفمند و آزاد معرفی کنیم که به صورت استاندارد در محیط‌های آزاد و طبیعی به ارائه تجربه به کودکان می‌پردازند، بهترین تعریف از یک مدرسه طبیعت می‌باشد. البته بد نیست بدانید به وسعت طبیعت می‌توان برای مدارس طبیعت تعاریف مختلف در نظر گرفت و یا به شکل‌های مختلف این دسته از مدارس را راه‌اندازی نمود.

مدارس طبیعت با چه اهدافی احداث شدند؟

مهم ترین اهدافی که مدارس طبیعت دنبال می کنند القای تجربه واقعی به کودکان می‌باشد. واقعیت این است که درس‌های تئوری مدارس و حتی دانشگاه‌ها که برای مدت زمان طولانی حداقل ۱۲ سال به صورت مکرر تکرار می شوند، به هیچ وجه نمی‌توانند جای تجربه کردن را بگیرند. مدارس طبیعت بر این اساس پایه گذاری شدند تا به کودکان اجازه بدهند که به صورت مستقیم اما در محیطی ایمن تجربه های مختلف را در مقابله با طبیعت کسب کنند.

اهداف مدارس طبیعت نه تنها در نقطه مقابل دروس رایج و تئوری نیستند بلکه به عنوان تکمیل کننده آنها تلقی می‌شوند. قطعا کسب تجربه عینی در کنار کسب علوم تئوری نتایجی بهتر و پر بازده‌تر را به همراه خواهد داشت. به عبارتی چنین مدارسی علاوه بر قراردادن افراد در محیطی آزاد، آنها را ترغیب می‌کنند تا از علومی که تاکنون یاد گرفته اند برای رفع مشکلات استفاده نمایند! چنین رویه آموزشی قطعا کودکان را برای زندگی بهتر آماده می‌سازد.

فضای مدرسه طبیعت چگونه است؟

همانطور که قبل‌تر گفتیم مدرسه طبیعت به نوعی یک محیط باز و ایمن برای سرخوشی‌ها و کنجکاوی‌های کودکانه است جایی که کودکان به طور مستقیم با طبیعت و تمام مسائل پیرامون آن مواجه می‌شوند و سعی می‌کنند به کنکاش بپردازند، سوالات ذهنی خودشان را پاسخ دهند و تجربه‌های جدیدی کسب کنند.

فضای مدرسه طبیعت بسته به مدیریت آن مدرسه متفاوت است. گاها یک فضای مهیا شده و ایمن سازی شده برای کودکان انتخاب می‌شود و گاهی هم سراغ فضاهای طبیعی‌تر می روند که البته در چنین شرایطی اقدامات لازم برای حفظ ایمنی کودکان در نظر گرفته می‌شود.

در هر حال کلاس‌های تدریس مدرسه طبیعت یک روز در دل پارک‌ها، روز دیگر در جنگل‌ها، یک روز در زمین‌های کشاورزی و یا دامداری و… برگذار می‌شوند تا کودکان به خوبی با شرایط مختلف وفق پیدا کنند و تجربیات لازم را کسب کنند. افزوده بر این حضور در محیط‌های متنوع به رشد و شکوفایی استعدادها، بزرگ‌بینی کودکان و در نهایت آموزش رفتار در محیط‌های مختلف کمک شایانی می‌کند.

مهم‌ترین مسئله‌ای که می‌بایست در خصوص فضای مدرسه طبیعت بدانید این است که چنین مدارسی فضایی شور و هیجان انگیز را در بستری آرام و ایمن برای کودکان مهیا می‌کنند.

اگر به کسب تجاربی این‌چنین برای کودکان خود علاقمند هستید و می‌خواهید فرزندتان در کنار درس و مدرسه، مهارت‌های اجتماعی و عملی را بهتر بیاموزد مقاله‌ای که پیش‌ از این در مورد شهر مشاغل کودکان منتشر کردیم را مطالعه فرمایید.

قوانین مدرسه طبیعت

مدارس طبیعت شکل گرفتند تا قوانین رایج را که در نهایت به رشد نسلی کم‌تجربه منجر می‌شود را بشکنند؛ در یک تعریف بهتر مدارس طبیعت قوانینی ندارند! کودکان آزاد هستند تا به کسب تجربه، پیدا کردن پاسخ سوال‌های خودشان و… به صورت آزادانه بپردازند. اما قوانین مدرسه طبیعت زمانی به چشم می‌خورند که بتوان به رشد و تربیت بهتر کودکان کمک نمود!

برای مثال گاهی قوانین همکاری گروهی شکل می‌گیرد تا کودکان به کار گروهی مشغول شوند و به خوبی با همکاری‌های جمعی انس بگیرند. در حالت عادی مدارس طبیعت پذیرای تمام کودکان ۳ تا ۱۳ ساله هستند و شرایط یکسانی را برای همه آنها ایجاد خواهند نمود.

همنشینی با طبیعت، حق کودکان است !!

اگر کمی به عقب بازگردیم و گذشته را نگاه کنیم خواهیم دید که انس گرفتن و همنشینی با طبیعت، حق کودکان است. متاسفانه در حال حاضر مدرنیزه طبیعت را گرفته و به همین ترتیب شور و هیجانی هم که در نسل‌های گذشته وجود داشته جای خودش را به نسلی کسل و تن پرور داده است. (البته این توصیف همه کودکان نیست اما شرایط کنونی جامعه همه را به همین سمت سوق می‌دهد.)

طبیعت فراتر از بازی و سرگرمی یک معلم ارزشمند برای کودکان است. بازی‌های دسته جمعی در دل طبیعت و کنکاش‌های انفرادی یا گروهی برای پیدا کردن پاسخ سوالات هزاران درس را در قالب تجربه ایمن شده به کودکان می آموزد! این موارد در نظام آموزشی کنونی جایی ندارند در حالی که اصول انسانیت و زندگی بهتر درست از دل همان گروه‌های کودکانه پیدا می‌شود. بدون شک همنشینی با طبیعت، حق کودکان است و ما نباید آن ها را از چنین فضای ارزشمندی محروم کنیم.

‌ بچه‌ها چند روز در هفته به مدرسه طبیعت می‌روند؟

دوره‌های مدارس طبیعت متنوع هستند و با توجه به هر دوره والدین می‌توانند کودکان خود را در مدرسه طبیعت ثبت‌ نام کنند. با توجه به اطلاعات و شرایط دوره مشخص می‌شود که چند ساعت و چند روز در هفته نیاز به حضور کودکان در محیط مدرسه طبیعت است.

بد نیست بدانید که دوره‌های این مدارس به نحوی چیده می‌شوند تا کودکان با شرایط مختلف بتوانند به راحتی از محیط آنها بهره‌مند شوند و تداخلی با روال روتین زندگی کودکان اعم از مدرسه و… نداشته باشد. مدارس طبیعت با در نظر گرفتن همه شرایط ممکن کمک می‌کنند تا کودکان به دور از هر استرس و مشکلی به کسب تجربه بپردازند.

در فانزی بخوانید: بازی خاطره‌انگیز و جذاب هفت سنگ

چه چیزهایی در این مدارس به بچه‌ها آموزش می‌دهند؟

اهداف مدرسه طبیعت بیشتر از هر چیزی بر روی خودآموزی دانش آموزان متمرکز است. به عبارتی مدرسه طبیعت با مهیا نمودن محیطی مناسب اجازه کار تیمی به کودکان را در وجه‌های مختلف می‌دهد تا با نظر یکدیگر به یافتن پاسخ مسائل مختلف بپردازند.

در یک مدرسه طبیعت، کودکان به یافتن پاسخ سوالاتی که در ذهن‌شان از چیزهای مختلف ایجاد شده، می‌پردازند. از طرفی آموزش کار تیمی، افزایش آمادگی بدنی، یادگیری کار تیمی، مشارکت در محیط‌های مختلف، استفاده از ادوات متنوع، تفکر تیمی و… مسائلی هستند که صورت هدفمند در مدارس طبیعت یاد داده می‌شوند تا کودکان به در زمینه کار عملی به بلوغ برسند و توانایی‌های لازم را برای مراحل بعدی زندگی داشته باشند.

‌ در این مدارس کتاب خاصی به بچه‌ها آموزش داده می‌شود؟

مدارس طبیعت یادگیری دارند اما خبری از آموزش در آن‌ها نیست! احتمالا متوجه شده باشید که تجربه، خودآموزی و یادگیری از دیگران مهم‌ترین مواردی هستند که در مدرسه طبیعت پیگیری می‌شود. با توجه به این شرایط مدارس طبیعت کتاب و یا آموزش مستقیم خاصی را در فهرست کاری خود ندارند و همانطور که گفته شد کودکان به صورت تجربی و عملی همه آنچه که می‌بایست را از مدارس طبیعت می‌آموزند.

‌ در حال حاضر این مدارس در چه مقطعی به کودکان و نوجوانان آموزش می‌دهند؟

هم‌اکنون مدارس طبیعت به صورت تخصصی برای کودکان ۳ تا ۱۳ سال فعالیت می‌کنند. این بازه سنی دقیقا زمانی است که کودک شخصیت ابتدایی خودش را همراه با توانایی‌ها و استعدادهایی که می‌بایست، به دست می‌آورد. آموزش تجربی و افزایش سطح توانایی‌های عملی در این بازه سنی کمک شایانی به افزایش سطح عملکردی و استعدادهای کودکان می‌کند. به عبارتی کسانی در مراحل بالاتر زندگی برنده هستند که در این بازه زیر‌ساخت‌های لازم را بسازند. فراموش نکنید که موفقیت از دیدگاه هر فردی مقوله‌ای کاملا متفاوت است.

وقتی عشق به طبیعت و علم با زندگی عجین می شود !!

علم و زندگی دو مقوله گره خورده به هم هستند، برای پیشرفت نیاز است که هر دو رشد داده شوند تا بهترین بازخورد ها گرفته شود. متاسفانه نظام آموزشی کنونی یک بال این قضیه را به کلی نابود کرده به نحوی که عمده افرادی که از این سیستم آموزشی گذر می کنند از علم متنفر هستند! بزرگترین اشتباه در چنین نظام آموزشی معرفی درس های تئوری به عنوان علم می باشد.

علم قطعا فراتر از خطوط سیاه کتاب است چرا که هر تجربه به اندازه هزاران خط نوشته شده ارزش دارد. مدارس طبیعت قصد دارند این مفهوم را در سنین کودکی همراه با عشق به طبیعت زنده کنند. کسب تجربه و علم همراه با شادی و سرگرمی چیزی است که هر کودکی را شیفته خودش می‌کند.

مدرسه طبیعت در ایران

مدرسه طبیعت در ایران با الگو گرفتن از نمونه‌های خارجی و موفق توسط دکتر عبدالحسین وهاب‌زاده تاسیس شده است. خوشبختانه طی سال‌های اخیر استقبال خوبی از این ایده در ایران توسط قشرهای مختلف مردمی و همینطور سازمان‌های مختلف خصوصی و دولتی شده که نشان‌دهنده پتانسیل رشد و علاقه مردم به چنین محیط‌های آموزشی می‌باشد.

در حال حاضر مدارس طبیعت زیادی در بسیاری از استان‌های کشور به ویژه استان‌های شمالی شکل گرفته است. استقبال خوب و پر شور مردم از این مدارس باعث شده تا روز به روز شعبه‌های جدید چنین محیط آموزشی در شهرها و استان‌های دیگر تاسیس شود. قطعا جاافتادن مدرسه طبیعت به عنوان یک الزام آموزشی نیازمند طی کردن راه طویل فرهنگ‌سازی برای چندین سال می‌باشد.

نگاه کلی به مدارس طبیعت در دنیا

در یک مقیاس جامع و کلی مدارس طبیعت را می‌توانیم به عنوان قطعه گم شده پازل آموزشی در دنیا معرفی کنیم. خوشبختانه حضور پررنگ چنین مدارسی در نقاط مختلف دنیا به ویژه ایران نشان دهنده رشد توانایی‌های اجتماعی نسل‌های آینده است.

در حال حاضر کشورهای اروپایی و ایالت‌هایی از آمریکا و همینطور ژاپن و کره‌جنوبی به صورت جدی در حوزه مدارس طبیعت ورود پیدا کرده‌اند. البته برخی از آن ها چنین ساز و کاری را در دل سیستم آموزشی خودشان قرار داده‌اند. به نحوی که این کلاس‌ها همراه با دروس تئوری ارائه می‌شود. افزوده بر این بسیاری از دانشمندان مطرح چنین سازوکار آموزشی را به عنوان شاه کلید رشد جوامع آینده معرفی کرده‌اند و بر ضرورت تداوم آنها تاکید داشته‌اند.

اگر شما نیز متوجه فاصله ایجاد شده بین زندگی امروزی با طبیعت شده‌اید و آینده کودکتان و آشتی نسل آینده با طبیعت برای شما اهمیت دارد، می‌توانید مقایسه و خرید بلیط مدارس طبیعت را در فانزی انجام دهید. اگر کودک شما تجربه حضور در چنین مدارسی را دارد و یا خود شما از مربیان اینگونه مدارس هستید، نظرات ارزشمند خود را با ما و مخاطبان‌مان در میان بگذارید.

بیشتر بخوانید: نمایش عروسکی و عروسک گردانی