اگر بخواهیم بازی‌های بومی و محلی ایران را نام ببریم، بی‌شک بازی هفت سنگ یکی از اولین گزینه‌ها خواهد بود. یک بازی کاملا ساده و پرنشاط برای کودکان و نوجوانان که روی تمرکز حواس و کار تیمی و روحیه از خود گذشتگی پایه‌گذاری شده است.
تاریخچه بازی هفت سنگ
از تاریخچه دقیق بازی هفت سنگ چیز زیادی در دسترس نیست، اما از برخی منابع و کتاب‌های قدیمی می‌توان دریافت که در قرن های گذشته نیز یکی از بازی‌های محبوب ایرانی‌ها بوده است. این بازی یک بازی کاملا ایرانی است و با توجه به فرهنگ و اجتماع ایران یعنی همکاری و دورهمی ایرانی ساخته شده است. این بازی یکی از محدود بازی‌هایی است که با توجه به تنوع فرهنگ‌ها و قومیت‌ها، در تمام مناطق ایران یکی از اولین سرگرمی‌ها و بازی‌های کودکان در دهه‌ها و قرن‌های گذشته بوده است.
شاید برایتان جالب باشد چرا هفت سنگ ؟! اصلا چرا نام این بازی شش یا حتی هشت سنگ نیست؟! عدد هفت از قدیم مورد توجه همه دین‌ها و فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف بوده است، البته در میان ایرانیان نیز این عدد در آثار به جای مانده از دوره هخامنشیان و قبل‌تر نیز این عدد زیاد دیده می‌شود، شما می‌توانید با مطالعه دستورات به جا مانده پادشاهان هخامنشی عدد هفت را چندین بار و به دلایل گوناگون ببینید.
حتما هفت آسمان، هفت خط، هفت خان رستم، هفت بار دور کعبه، هفت سال فراوانی و هفت سال قحطی، و خیلی از این اصطلاحات و مثال‌ها را دیده یا شنیده‌اید، این‌ها تنها نمونه کمی از توجه عجیب جهانیان به عدد هفت است؛در قرآن کریم نیز عدد هفت از جایگاه خاصی برخوردار بوده که بارها در سوره‌ها می‌توان آن را مشاهده و به خواص عدد هفت در منظر قران کریم پی برد.
قوانین بازی هفت سنگ
اما چرا عدد هفت به این اندازه مهم است؟دیدگاه‌های زیادی در مورد این توجه زیاد بیان شده است اما به نظر کامل‌ترین آن‌ها با توجه به تکرار فراوان این است که، عدد هفت نماد تمامیت و تکامل روح و معنویت و تکامل همه چیز است؛ پس دلیل توجه کتب آسمانی دیگر در کنار کتاب آسمانی قرآن، از جمله کتاب‌های انجیل و تورات نیز می‌تواند این نظر باشد، حتی اگر این نظر کاملا درست نباشد اما مطمئناً به واقعیت بسیار نزدیک است.
بدون شک در دوران کودکی بازی هفت سنگ را بازی کرده‌اید، اما اگر جز دسته محدود کسانی هستید که این بازی را انجام نداده‌اید، می‌توانید در مقاله چَندپَر قوانین و مقررات این بازی را آموخته و بعد به انجام این بازی دوست داشتنی بپردازید.
بازی محلی هفت سنگ، یک بازی کاملا ساده است که قوانین آن نیز دارای پیچیدگی خاصی نیست. برای این بازی شما به یک توپ کوچک مانند توپ تنیس یا توپ پلاستیکی کوچک و هفت عدد تکه سنگ نیاز دارید. تعداد بازیکنان این بازی بین ۸ تا ۱۶ نفر می‌باشد بطوری که باید به دو گروه مساوی تقسیم شوید. گرچه می‌شود با تعداد بازیکن کمتری نیز این بازی انجام شود اما تعداد نفرات قید شده در قوانین عرفی بازی درج شده است.
بیشتر بخوانید: هر آنچه در مورد بازی معمایی و جذاب اتاق فرار (Escape Room) باید بدانید
آموزش بازی هفت سنگ
برای شروع بازی ابتدا باید هفت سنگ را روی هم قرار دهید. سپس در فاصله هفت قدمی یا هفت متری(بستگی به توافقات دو گروه یا عوامل محیطی مانند زمین بازی و … دارد) از سنگ ها یک خط بکشید و به دو گروه مساوی تقسیم شوید. یک گروه به عنوان مهاجم و گروهی دیگر نیز به عنوان مدافع بازی می کند.
گروهی که مهاجم است باید یکی از بازیکنان خود به عنوان رهبر انتخاب کنند (رهبر باید نسبت به دیگران چالاک و دونده‌تر باشد تا بتواند وظایف بیشتری را به دوش بکشد) و توپ را پشت خط به سوی سنگ‌ها پرتاب کند و سعی کند تعداد کمتری از سنگ‌ها را بیندازد. هرچه سنگ کمتری بیفتد کار برنده شدن گروه مهاجم آسان‌تر است.
پرتاب توپ معمولا به عهده رهبر یا یکی دیگر از بازیکنان که قدرت پرتاب بهتری را دارد، انجام می‌شود. اگر توپ به سنگ‌ها هیچ برخوردی نکند، جای تیم مهاجم و مدافع عوض می شود و البته در این بازی تیم مهاجم از شانس بیشتری برای امتیاز گرفتن برخوردار است و هر تیمی که به هفت امتیاز برسد برنده بازی جذاب هفت سنگ است.
حالا تیمی که توپ را به سمت سنگ‌ها پرتاب کرده است بعد از برخورد به سنگ‌ها باید به همراه دیگر هم تیمی‌های خود به سمت‌های مختلف فرار کند تا هم توپ به آن‌ها برخورد نکند و هم تیم مدافع را از سنگ‌ها دور کند که بتوانند آن‌ها را روی هم قرار دهند، تیم مدافع نیز باید توپ را به سمت تیم مهاجم پرتاب کند، اگر توپ به هرکدام از آن بازیکنان خورد کند او از بازی باید خارج شود، این پرتاب‌ها باید تا وقتی که تمام بازیکنان از بازی خارج شوند ادامه پیدا کند.
بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد فوتبال دستی، پای ثابت جمع‌های دوستانه و خانوادگی
در این بین تیم مهاجم باید سعی کند در حین پرتاب توپ به سمت بازیکنانش یک نفر را برای گذاشتن سنگ‌ها روی هم پیش قدم کند، اگر قبل از اینکه تیم حریف بتواند تمام بازیکنان را از بازی خارج کند سنگ‌های ریخته شده با توپ را روی هم قرار دهد برنده است و یک امتیاز کسب می‌کند، حتی اگر یکی از بازیکنان تیم مهاجم بیرون نرفته باشد و در جریان بازی بماند می‌شود سنگ‌ها را روی هم بچیند و امتیاز را برای همه تیم کسب کند، برعکس این نیز می‌شود و حتی اگر یک بازیکن از تیم مدافع باقی بماند می‌تواند همه مهاجمین را با پرتاب توپ بیرون کند.
پس از کسب امتیاز باید جای تیم مهاجم و مدافع عوض شد؛ در صورتی که تیم مدافع تمام بازیکنان مقابل را از بازی حذف کند(با پرتاب توپ و برخورد با بازیکنان)، آنوقت آن تیم می‌تواند یک امتیاز بگیرد؛ بازی باید تا وقتی ادامه پیدا کند که یکی از هر دو تیم به هفت امتیاز برسند البته در برخی مناطق امتیاز برای پیروزی باید ۱۱ باشد اما در اکثر مناطق همان هفت امتیاز تیم برنده را مشخص می‌کند.
امروزه به دلیل کم‌تر شدن فضاها در زندگی شهری، بازی محلی هفت سنگ بسیار کم رنگ‌تر شده است، یکی دیگر از علت‌های کم‌تر دیده شدن این بازی و دیگر بازی‌های بومی و محلی نیز استفاده بیش از حد از وسایل الکترونیکی مانند کامپیوتر و پلی استیشن است که وقت زیادی از کودکان و نوجوانان را می‌گیرد و تحرک را در بین کودکان بسیار کم‌تر کرده است، هفت سنگ اما در مهدها و فضاهای آموزشی کودکان می‌تواند به عنوان یک بازی اصیل ایرانی مورد توجه و استفاده قرار گیرد.
متاسفانه به دلیل پیگیری نکردن و نبود تلاش جدی برای معرفی اینچنین بازی‌هایی، بازتاب این بازی در جهان آنچنان که باید و شاید و در شان این بازی اصیل باشد، نبوده است، هر چند در برخی وب سایت‌ها و مراجع غیر رسمی این بازی با زبان‌های دیگر ترجمه و برای کشورهای قاره‌های مختلف توضیح داده شده است تا کودکان دیگر کشورهای دنیا بتوانند از آن استفاده کنند.
به طور کل اما تلاش‌هایی برای به ثبت رساندن این بازی در سازمان‌های جهانی مربوطه انجام شده است اما چیزی که مشخص است این است که هنوز به ثبت نرسیده است، ثبت این بازی می‌تواند یک گام مهم در معرفی آن به دیگر کشورها و جهان است و باعث استفاده بیشتر مردم دیگر مناطق مختلف از آن می‌شود تا این بازی اصیل معرفی گردد؛ البته اگر بشود بازی را در قالب بازی‌های کامپیوتری نیز عرضه کرد و در اختیار کودکان و نوجوانان باشد به نوعی می‌توان در حفظ و احیای این بازی‌های اصیل بومی کمک کرد.
