سعدیه ، در زمان حیات سعدی محل زندگی و خانقاه او بوده و سال های آخر عمرش را در آن گذرانده است. در اطراف آرامگاه، مزار های زیادی از بزرگان وجود دارند که بنا به وصیت خودشان، در آنجا مدفون شده‌اند. از جمله مهمترین‌ این مزار ها می ‌توان به مزار شوریده شیرازی اشاره کرد که آرامگاهش به وسیله رواق به آرامگاه سعدی وصل شده ‌است.

ساختمان اصلی

بنای آرامگاه توسط محسن فروغی استاد معماری و رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران با همکاری علی اکبر صادق، با الهام گرفتن از عناصر معماری سنتی ایران، طراحی شده است. طرح معماری این مجموعه، از یک ایوان ستون‌ دار بلند و یک رواق کشیده تشکیل شده است که به صورت یک «L» سازماندهی شده‌اند.

بنای آرامگاه از بیرون به صورت مکعب به نظر می رسد اما در داخل به صورت هشت ضلعی است. ساختمان اصلی شامل دو ایوان عمود بر هم (L مانند) است که مزار سعدی در زاویه این دو ایوان، در وسط عمارت هشت ضلعی قرار گرفته است. قسمت هایی از گلستان و بوستان و قصیده ها در هفت ضلع عمارت به صورت هفت کتیبه به خط ابراهیم بوذری نوشته شده اند. متن یک کتیبه دیگر نیز در مورد چگونگی ساخت بقعه به خط علی اصغر حکمت نوشته شده است. بنا در سمت چپ به رواقی متصل می‌شود که در آن هفت طاق وجود دارد که با کف‌ سازی سیاه رنگ به آرامگاه شوریده شیرازی پیوند می‌خورد. خود آرامگاه در یک اتاقی است که بر سر در آن کتیبه ای است که شاعر را معرفی می کند.

ورودی

ورودی مجموعه توسط آندره گدار فرانسوی طراحی شده است بر درب ورودی آن این شعرنوشته شده است :

ز خاک سعدی شیراز بوی عشق آید / هزار سال پس از مرگ او گرش بویی

محوطه

محوطه ی باغ به سبک ایرانی گلکاری، درختکاری و باغچه‌ بندی شده‌ است و در وسط حیاط دو حوض مستطیل شکل قرار دارد.

حوض ماهی

حوض درسمت چپ آرامگاه سعدی قرار دارد و داخل آن به صورت هشت ضلعی می باشد. کاشی کاری های حوض در سال ۱۳۷۲، توسط استاد کاشی کار «تیرانداز» طراحی شده و توسط میراث فرهنگی اجرا گردیده‌ است. بر فراز حوض ماهی یک نورگیر به شکل هشت ضلعی قرار دارد و دو نورگیر چهار ضلعی دیگر نیز در طرفین آن قرار دارند.