معرفی کاخ گلستان
کاخ گلستان در زمان شاه عباس صفوی بنا شد. بعدها به دستور کریمخان زند بازسازی شد و شکل بنا تغییر کرد. این کاخ زیبا بخشی از تاریخ ایران محسوب می‌شود. این کاخ شاهد رویدادهای تاریخی فراوانی از جمله تاج گذاری آقامحمدخان و ناصرالدین شاه بوده است. ناصرالدین شاه تحت تأثیر معماری غربی تغییرات فراوانی در این کاخ به وجود آورد. قدمت این کاخ به 442 سال می‌رسد.
این بنای زیبا در جنوب شرقی باغ گلستان و در جنوب غربی شمس‌العماره قرار دارد.در سال 1392 خورشیدی این کاخ توسط سازمان یونسکو در فهرست میراث جهانی این سازمان ثبت شد.
کاخ‌ها و قسمت‌های مختلف باغ گلستان
بناهای مختلفی از جمله کاخ گلستان، شمس‌العماره، تالار آینه، تخت مرمر، ایوان تخت مرمر، تالار سلام، کاخ ابیض، حوضخانه، خلوت کریمخانی، تالار عاج، تالار برلیان، عمارت بادگیر، حوضخانه عمارت بادگیر، تالار الماس در باغ گلستان موجود است اما متأسفانه بناهایی مانند عمارت اندرونی، خوابگاه ناصری، تالار خاقان مغفور، عمارت خروجی، عمارت صندوق خانه و رخت دارخانه سلطنتی، تکیه دولت تخریب شده‌اند.
خلوت کریمخانی
شمس العماره
ساختمان شمس‌العماره شاید نخستین بنایی در این مجموعه باشد که شما را مجذوب خود میکند. کاخ گلستان شمس العماره به دستور ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد و تا مدت‌ها به عنوان نماد شهر تهران به شمار می‌آمد. ناصرالدین شاه به دلیل دیدن تصاویر بناها و آسمان خراشهای کشورهای غربی به فکر ساختن بنایی می افتد که از طریق آن بتواند منظره شهر تهران و دور نمای اطراف را تماشا کند. ساختن این بنای پنج طبقه نزدیک به دو سال طول کشید.
ایوان تخت مرمر
قدمت بنای ایوان تخت مرمر در کاخ گلستان به دوران کریم خان زند بر‌می‌گردد. نام قدیمی این ایوان دیوان‌خانه، ایوان دارالاماره نامیده می شود. این بنا محل تاجگذاری و مراسم سلام نوروزی شاهان قاجار بود. در دوران فتحعلی‌شاه، ایشان به دلیل دشواری جابه‌جایی تخت طاووس دستور داد تختی در وسط ایوان تخت مرمر بسازند. این تخت به شکل سکوی بلند دیواره داری روی دوش شش فرشته و سه دیو و یازده ستون مارپیچی که بعضی از آنها بر پشت شیر قرار دارد، ساخته شده است.
تخت مرمر باغ گلستان تهران
حوضخانه کاخ گلستان
حوضخانه عمارت گلستان در شمال غربی باغ گلستان در کنار تالار سلام بنائی سرپوشیده و ستون دار به صورت ایوان سه دهنه که در وسط آن حوضی ساخته شده است. به این قسمت کاخ جلو خان یا خلوت کریمخانی نیز می گویند. به دستور آقامحمدخان قاجار بقایای جسد کریم خان زند را از عمارت کلاه فرنگی به تهران حمل کردند و در زیر پله‌های بنای خلوت کریمخانی دفن کردند. بعدها در دوران رضاشاه پهلوی دستور شکافتن زیر پله ها صادر شد و بقایای کریمخان زند را پیدا کردند و به قم فرستاده شد.
کاخ ابیض
کاخ ابیض یکی از بناهای زیبا در باغ گلستان است که مردم امروزه به نام موزه مردم شناسی از آن دیدن می کنند. این کاخ به دلیل سفیدی رنگ بنا و گچ بری و نماسازی به سبک قرن 18 اروپا و وجود پله ها سراسری کاخ مرمر سفید رگه دار، کاخ ابیض نام گذاری شد.
تالار سلام
تالار سلام که به نام تالار موزه نیز معروف است یکی از اتاق‌های کاخ گلستان در ضلع شمال غربی باغ گلستان است. هدف از ساخت این تالار تشکیل موزه‌ی همانند موزه‌ی اروپاییان بود اما به دلیل جابه جایی تخت طاووس از موزه قدیم و تالار آینه کاخ گلستان و برگذاری مراسم سلام های خاص تالار سلام نام گرفت.در این تالار آثار ارزشمندی مانند تابلوهای نقاشان معروف از جمله کمال الملک وجود دارد.تالار سلام شاهد تاجگذاری رضاشاه پهلوی و محمدرضاشاه پهلوی بود.
تالار آینه
تالار آینه در غرب و کنار تالار سلام قرار دارد. این تالار هزمان با تالار سلام ساخته شد و در ابتدا تخت طاووس و تاج کیانی در این تالار قرار داشت. بیشترین شهرت تالار آیینه به دلیل وجود نقاشی معروف کمال الملک است که وی به مدت پنج سال بر روی این تابلوی نفیس کار کرد. نکته قابل قابل ملاحظه در اثر این است که با دیدن اثر بیننده تالار بسیار بزرگی را تجسم میکند اما تالار واقعی بسیار کوچکتر از آن چیزی است که تجسم می کند.
تالار عاج
تالار عاج کاخ گلستان تهران یکی از تالارهای عمارت اصلی در کاخ گلستان و در سمت غرب تالار برلیان وجود دارد.برخی این تالار را با نام آج و برخی تالار عاج می نامند. این تالار قبل از تالار سلام و تالار آینه و در دوره ناصرالدین شاه ساخته شد. تابلو آبرنگی از محمود خان ملک الشعراء موجود است که وضع نمای بیرونی تالار عاج را نشان می‌دهد. در زمان ناصرالدین شاه هدایای پادشاهان کشورهای خارجی را در این تالار نگهداری می‌شد. تالار عاج در زمان پهلوی محل برپایی مهمانیهای رسمی، پذیرایی و صرف غذا بوده است.
تالار برلیان
تالار برلیان در مکان قبلی تالار بلور ساخته شده که به دوران فتحعلی شاه مربوط است اما اطلاعات تاریخی درباره‌ی این تالار وجود ندارد. نام تالار بلور به دلیل آینه کاری‌های زیبا از جمله حوض لور هشت ضلعی و چلچراغ‌هایی که امپراتور روسیه الکساندر اول به عنوان هدیه برای فتحعلی شاه فرستاده بود، است.
در زمان ناصرالدین شاه این تالار به دلیل قدیمی بود تخریب شد و تالار کنونی ساخته شد. از این تالار زیبا تابلوی رنگ و روغنی توسط ابوالحسن ثالث قبل از تعمیراتی که به دستور مظفرالدین شاه بر روی تالار انجام شد، رسم شد که در تالار سلام باغ گلستان به نمایش گذاشته شده است.
تالار الماس
تالار الماس در قسمت جنوبی باغ گلستان و در دوران فتحعلی شاه ساخته شده است. در زمان ناصرالدین شاه تعمیراتی در این تالار صورت گرفت. به دلیل آینه کاری‌های داخلی تالار نام تالار الماس را بر روی آن گذاشتند. یکی از قدیمی ترین آثار در این تالار ایوانچه در قسمت جنوبی است که به دوران فتحعلی شاه مربوط است.
عمارت بادگیر
عمارت بادگیر در ضلع جنوبی باغ گلستان به دستور فتحعلی شاه ساخته شد اما در زمان ناصرالدین شاه تغییرات فراوانی در این عمارت اتفاق افتاد و به شکل امروزی درآمد.نام این بنا به دلیل وجود بادگیر بلند این ساختمان است. در قسمت زیرین این عمارت حوضخانه‌ای وجود دارد که در چهار گوشه‌ی آن بادگیر بلند وجود دارد. در دوره قاجار پادشاهان اگر نمیتوانستند به ییلاق بروند از حوضخانه استفاده می کردند.حوضخانه عمارت بادگیر را امروزه به نام عکس خانه معرفی می کنند، این نام گذاری به دلیل وجود عکس های دوره قاجار توسط عکاسان آن زمان است.
بیشتر بخوانید: کاخ مرمر تهران
پیشنهاد فانزی برای افرادی که به باغ گلستان مراجعه می‌کنند:
پیشنهاد ویژه برای کسانی که به مکان‌های گردشگری در نزدیکی این مکان تاریخی علاقه‌مند هستند، این افراد می توانند از پارک شهر، بوستان ولایت، بوستان لاله و …. بازدید کنند.