فرهنگ و زبان استان تهران:

لهجه تهرانی:

لهجه تهرانی بسیار مهم است. این لهجه، لهجه معیار ایران محسوب می‌شود. تاریخچه پیدایش لهجه تهرانی به دوران قاجار زمانی که ایران به دست دولت ترکی – آذربایجانی که طایفه‌ای آن اصالتاً ترکان جنوب ترکیه، شمال سوریه و جمهوری آذربایجان بوده‌اند، مربوط می‌باشد.

لهجه بومی تهرانی را می‌توان در گویش روستاهای شمیران و دماوند یافت. این لهجه را در این روزها به سختی می‌توان پیدا کرد و در حال نابودی می‌باشد.

پیدایش لهجه تهرانی:

تهران در تقسیمات قدیمی کشور و قبل از انتخاب شدن به عنوان پایتخت ایران به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های شهر قدیمی ری بوده است. بنابراین گویش مردم یکی از شاخه‌های گویش رازی بوده است.

در لهجه‌ی تهرانی امروزه اصطلاحات زیادی از زبان ترکان وجود دارد که مردم بدون پی بردون از آن استفاده می‌کنند. لهجه فارسی تهرانی را خود فتحعلی‌شاه قاجار به درباریان آموخت که به اصطلاح به آن «فارسی فتحعلی‌شاه» گویند.

در سال 1723 ه.ق افقان‌ها تهران را به تصرف خود درآوردند و آن را ویران کردند. در سال 1788 ه.ق آقامحمدخان قاجار بنیادگزار دولت قاجار تصمیم گرفت تهران را به عنوان پایتخت انتخاب کند. دلیل این تصمیم نزدیکی تهران به «ساوج بلاغ آذربایجان» مرکز ایل افشار و همچنین نزدیکی آن به استرآباد خراسان که مکان اصلی ایل ترک و قاجار بود.

در آن زمان تهران به دو گروه ترک زبان و اقلیت ایرانی زبان تبدیل شد. در زمان کوتاهی جمعیت تهران چندبرابر شد، گروهای ترک زبان قاجار، افشار، خلج، شاهسون و …. در دولت به کار گرفته شد.

زمانی نگذشت که تهران دارای زبان فارسی با گویش‌های مختلف مانند رازی، ترکی، شمیرانی و … شد. ترکان ساکن تهران برای رفع ضروریات‌های زندگی اداری، به تدریج شروع به یادگیری فارسی محاوره‌ای یا فارسی فتحعلی‌شاه شده‌اند.

لهجه تهرانی که بخش مهمی از فرهنگ و زبان استان تهران است، در واقع از ترکیب لهجه‌هایی مانند شیرازی، تفرشی و آشتیانی، ترکی، رازی، شمیرانی و هزاران لهجه دیگر به وجود آمده است.

بیشتر بخوانید: آداب و رسوم تهران